داراب گرد؛ محل پنجمین جنگ اردشیربابکان

اسناد تاریخی روایت می کنند که اردشیر بابکان پس از آنکه به فرمانروایی شهرباستانی داراب گرد رسید گسترش دامنه امپراتوری خود را آغاز نمود.نخستین جنگ وی با فاسین(ماسر) حاکم چوپانان در ناحیه دارابگرد پارس بود.سپس برای جنگ با منوچهر به کونس شتافت و آن شهر را فتح کرد.پس از آن به لرویر(ارزیر) رفت و دارا حاکم آنجا را کشت و سرزمینش را متصرف شد.در این هنگام بنا به برخی روایات با شاپور برادرش وارد جنگ شد و مطابق نوشته های مورخان قدیمی شاپور در حین حمله به دارابگرد در اثر برخورد سنگی با سرش جهان را بدرود گفت.هرچند که کتیبه کعبه زرتشت خلاف این مطلب را آورده است اما آرتور کریستن در صفحه 135 کتاب ایران در زمان ساسانیان(ترجمه یاسمی) می نویسد:« پابگ اندکی بعد از این واقعه بدرود حیات گفت و شاپور بجای او نشست.میان او و بردارش اردشیر نزاع درگرفت.اتفاقا شاپور به طور ناگهانی وفات یافت و سبب را چنین نوشته اند، که هنگام حمله به دارابگرد، شاپور در خانه ویرانه فرود آمد غفلتاً سنگی از سقف جدا شد و او را از پای درآورد.»

و اما پنجمین جنگ اردشیر بابکان با مردم داراب گرد بود. 

در صفحه582 از  کتاب ترجمه تاریخ طبری آمده است:«...و خبر یافت که برادرانش با گروهی از کسانش سر کشتن وی دارند و بسیار کس از آنها بکشت.پس از آن مردم دارابگرد بشوریدند و سوی آنجا بازگشت و شهر را بگشود و گروهی از مردم آنجا بکشت».

میترا مهرآبادی در کتاب شاهنامه فردوسی محل وقوع پنجمین جنگ اردشیر بابکان را داراب گرد نوشته و  شرح آنرا به اختصار چنین آورده است:« مردم دارابگرد پس از مدتی بر اردشیر شوریدند و اردشیر با سپاهی به سرکوبی ایشان رفت و همه شورشیان را بکشت»...(ج2، 1379،ص788)