تصویر محمدرضا خان قوام الملک حاکم فارس و داراب و ایلات خمسه در عهد ناصرالدین شاه قاجار
تصویر محمدرضا خان قوام الملک حاکم فارس و داراب و ایلات خمسه در عهد ناصرالدین شاه قاجار
برچسب‌ها: داراب, محمدرضا خان قوام الملک, قاجار, خمسه
خندق دارابگرد
خندق را باید اختراع ایرانیان دانست. آنجا که نقل است؛ فریدون پیشدادی برای دفاع از سرزمینش در برابر حمله دشمنان خندقی احداث نمود تا از گزند آنان در امان باشد.«از آثار فریدون، بارو و خندق شهرهاست جهت آنکه در آخر دولت از تور و سلم ایمن نبود«(تاریخ گزیده)
مشهورترین و باسابقه ترین خندق ها در فلات ایران قرار دارند.بیشتر شهرهای مدور فلات ایران دارای خندق هایی عظیم هستند که با استفاده از رودها، چشمه ها و باران آبگیری شده و علاوه بر تأمین آب شرب شهروندان به عنوان یک تاکتیک نظامی در برابر حمله دشمنان نیز کاربرد داشته اند.
اعراب مسلمان این تکنیک را از ایرانیان آموختند و سلمان فارسی در جنگ خندق از آن استفاده کرد.به نقل از سلمان فارسی آمده است که: "ما در ایران اگر دچار حمله و هجوم سواران می شدیم گرداگرد شهر را خندق می کندیم...(ایران بعد از اسلام/جلد اول/خلیلی)
یکی از خندق های کهن و مشهور ایران در داراب فارس و پیرامون شهر باستانی دارابگرد قرار دارد.
این نماد اصیل ایرانی همچون کمربندی محکم و با صلابت شهر کهن دارابگرد را در احاطه خود گرفته و علیرغم فرسایش های فراوان همچنان استوار می نماید.
قدیمی ترین جغرافی دانان مسلمان نظیر استخری، ابن حوقل و ابن بلخی در دوره های مختلف تاریخی از خندق دارابگرد نام برده و مطالبی جالب پیرامون آن نگاشته اند.
استخری در المسالک و الممالک (ص 154-نسخه اصلی) به خندق دارابگرد اشاره نموده است:" و بدرابجرد سمک بالخندق الذی یحیط بالبلد"، " از آن گذشته دور آن خندقی است که آبهای موجود در قشر زمین و آب چشمه ها آن را پر می کند.در آب گیاهانی است که به محض اینکه آدم یا اسبی وارد آن شود به دور آن می پیچد.بنابراین گذشتن از آب کاری عملی نیست و فقط با تلاش زیاد امکان این هست که آدم جان خود را نجات بدهد.(ص130-جغرافیای تاریخی فارس/شواتس/ترجمه)
شواتس در پاورقی همین صفحه به نقل از ادریسی آورده است:" ادریسی ظاهراً آبی که برای آبیاری نخلستانها بکار می رفته برای پر کردن خندق مورد استفاده بوده است."
صاحب کتاب جغرافیای تاریخی فارس ادامه می دهد: " در این ضمن باید دانست که که خندق قلعه دارای خصوصیتی قابل ذکر هم هست. اصطخری در این باره می گوید:« در دارابگرد، در خندقی که شهر را احاطه کرده ماهیهای بدون تیغ، استخوان یا ستون فقرات وجود دارد که از جمله خوشمزه ترین ماهیها محسوب می شوند.»
اصطخری به هنگام بر شمردن مواضع مستحکم دارابگرد این موضوع را از نظر دور نمی دارد که:" آب راکد خندقِ دور این قلعه گویا به بهداشت شهر، سخت زیان می رسانده است."
ابن حوقل نیز در صوره الارض(صص47و48) از آن یاد کرده و آورده است:" ]دارابگرد[ را حصاری است جدید و آباد چون حصار «جور» و خندقی نیز دارد که به سبب زهابها و چشمه های متعدد آبهای فراوان در آن گرد می آید و در آن گیاهانی است که چون ستور یا انسانی بدان داخل شود بر او می پیچد و او را از حرکت باز می دارد چنانچه جز به کوشش و رنج فراوان نمی تواند رها گردد."
همچنین ابن بلخی در فارسنامه(ص129) –پایان قرن پنجم هجری-آورده است:" ]دارابگرد[ شهری مدور چنانک بپرگار کرده اند و حصاری محکم در میان شهر و خندقی کی بآب معین برده اند."
اغلب سیاحان و مستشرقینی که به داراب سفر کرده اند از این خندق سخن گفته و مطالبی را در سفرنامه های خود آورده اند. اوژن فلاندن و پاسکال کوست در زمان حضور خود در داراب از شهر باستانی دارابگرد چندین طرح تهیه نموده و به ترسیم زوایای مختلف این شهر باستانی اقدام کرده اند. تصویر زیر یکی از معروفترین این تصاویر است که بقایای پایه پل های دارابگرد را بخوبی نشان می دهد.
اخیراً نیز کانال های ارتباطی زیر زمینی آب در دارابگرد شناسایی شده اند که مؤید همین موضوع هستند.
پس از آن کسانی همچون سرویلیام اوزلی(برادر سفیر کبیر بریتانیا در ایران)، کیت ادوارد ابوث(ابوت) و سر مارک آورل اشتین و بسیاری دیگر در این خصوص آثاری از خود بجای گذاشتند که قابل توجه است.
شهرت، قدمت، اهمیت و نوع طراحی این خندق باعث می شود تا در زمان ساخت موزه هنرهای اسلامی کشور قطر، طراحان این موزه از خندق دارابگرد الگوبرداری نموده و در طراحی موزه قطر از آن استفاده کنند.
پیش از این نیز« فرانک استلا» نقاش چیره دست(سبک پسا انتزاع) سه طرح مختلف از شهر باستانی و مدور دارابگرد تهیه نموده و به ثبت رسانده است.
در بهمن ماه 95 پس از بارندگی شدید یک هفته ای این خندق مجدداً پر آب شد و به همت آقای «محمد حسین ستوده» تصاویری زیبا از فراز این شهر باستانی تهیه و در دسترس علاقمندان قرار گرفت.
انتشار کتاب «نشتر و قلم» اثر محمدحسن حکمت
کتاب «نشتر و قلم» اثر محمدحسن حکمت، رمانی تاریخی است که بخشی از حوادث و وقایع و تاریخ معاصر ایل بهارلو را در سال 1320 به تصویر می کشد. محمد حسن حکمت، یکی از فرهیختگان ایل بهارلو، طایفه ی «نظر بگلو» و فرزند زنده یاد«عبدالحسین بگ» می باشند. این کتاب، به گوشه هایی از مناسبات زندگی ایلی می پردازد که در این دوران، آن مناسبات مورد فراموشی قرار گرفته و شاید کارکردهای خود را نیز از دست داده اند. این رمان حوادث و وقایع آن دوران را در قالب داستان بیان می کند و به تحلیل آن می پردازد. نام قهرمانان این رمان غیر واقعی است و تنها نام قهرمان اصلی آن یعنی زنده یاد«عبدالحسین بیگ» تغییر نیافته است. (شرح از کرمانی)
برچسب‌ها: نشتر و قلم, حکمت, داراب, کتاب
تصاویری زیبا از شهر باستانی دارابگرد
شهر باستانی دارابگرد(دارابکرت-دارا بِکَرد)؛ دارای شهرهای اولیه ای با قدمت پنج تا هفت هزار سال، دارای سفالهایی با طرح سواستیکا، دارای اسناد ثبتی گلین بجا مانده از دوران باستان، شکارگاه فریدون پیشدادی، معبد نیایش سیمیرامس، تحت لوای حکومت آریارمنه، بنای یادگار داریوش هخامنشی، محل استقرار شاهان ایران، دارالملکِ دارا، نگاهبان آتشِ مقدس ایرانیان(آتش جم) و محل نیایش گُشتاسب در دوران زرتشت، زادگاه اسبان اصیل ایرانی، زادگاه مومیایی، استون هِنج ایران، دارای دو معبد سنگی روباز و محصور سنگی باستانی، مقر حکومت بازرنگیان، نخستین محل آموزش اردشیر بابکان و اولین پایگاه پیشرفت وی و نخستین پایتخت سلسه ساسانیان، زینت بخش نگاره پیروزی شاپور ساسانی بر رومیان، دارای ضرابخانه مشهور در دوران ساسانی و اسلامی، ضرب کننده سکه های طلا و نقره، دارای سکه های رایج تجاری حتی در چین، گاهشمار تاریخِ مجوسیان ایران، ذکر شده در کتاب سرزمینِ مُغان، مورد توجه واقع شده در کتاب انگلستان کهن به دلیل دارا بودن سنگ های میله ای ایستاده، متصل به تز مگالیت، تفسیر کننده نقش علم نجوم در طراحی شهرهای مدور فلات ایران، الگوی ساخت برخی از شهرهای مطرح پارس و عراق، ذکر شده در کتاب شهرستان های ایرانشهر، نامبرده شده در کتاب مادیگان هزار دادتستان و یاد شده در کتاب بندهشن، ذکر شده در رویدادنامه سِعِرد و جغرافیای موسی خورنی، اسقف نشین نسطوریان در دوران ساسانیان، نخستین شهر مدور فلات ایران، محصور در طولانی ترین دیوار گِلی جهان، سومین کوره بزرگ پارس در دوره ساسانیان و دارای مُهرِ تأیید شده اُستانداری در آن دوران، هفتمین ولایت بزرگ ایران در دوران اسلامی، یاد شده در رویدادهای دوران لیث صفار، یاد شده در شاهنامه فردوسی(داستان داراب و پادشاهی خسرو پرویز)، مَهدِ قوم شبانکارگان و پایتخت این سلسله، پایگاه محمد بن مبارز شبانکاره ای و مَهد زبان شبانکاره ای، زادگاه مجمع الانساب شبانکاره ای، محل استقرار قوم جزمه، دارای گستره ای از خلیج همیشگی پارس تا کناره های اصفهان تا کرانه های کرمان، مورد عنایت مولای متقیان امام علی(ع) به دلیل تولید خمیصه(زیر انداز و روانداز ایشان)، مورد توجه کریم اهل بیت امام حسن مجتبی(ع) و ذکر شده در صلحنامه ایشان با معاویه، مدفنگاه دِحیه کلبی صحابه پیامبر اکرم(ص)، محل نگارش رساله مشرقه حزین لاهیجی، دارای نمک مشهور هفت رنگ معروف به نمک دارابی، تولید کننده نمک نفتی، مَهد فرش های بزرگ ایران در دوران ساسانی و اسلامی، منشاء خرمای ایالت پارس، منشاء میوه دارابی، صادر کننده قاشق های چوبی به قسطنطنیه، صادر کننده فرش های بزرگ دست باف، نخستین تولید کننده رومیزی های نمکی در ایران و صدور آن به شهرها و کشورهای مختلف، صادر کننده پرده، محل جنگ خوارج، شفابخش تیمور لنگ به دستان پیشوا و پزشک مجوسان دارابگرد(دستور)، تأثیرگذار در ترویج مذهب تشیع در دوران صفویه و قاجار به واسطه چهره های نامداری نظیر؛ جناب سید محمد کمونه و جناب کشفی، الگوبرداری شده توسط موزه هنرهای اسلامی کشور قطر، دارای بزرگترین دشت دیم گل محمدی جهان و صادر کننده گلاب، دارای نخستین آثار باستانی ثبت شده ملی در ایران، دارای یکی از مشهورترین گنبدهای نمکی ایران، زادگاه شاعران بنامی نظیر؛ عالمی دارابگرد، مولانا شاه محمد دارابی، مولانا رضایی، بهار دارابی، و عارفان مشهوری نظیر حکیم عباس دارابی، محمد دارابی، و خطیبانی نظیر یوسف دارابگردی و...
دارابگرد همواره سربلند باد